Blog: regeldruk

Eind april zag ik een item bij Nieuwsuur over het feit dat vooral sportverenigingen de grootste moeite hebben om bestuursleden te vinden. Dit zou vooral te maken hebben met regeldruk en financiële risico’s. Ter illustratie een paar gesprekken met mensen die met heftige gevolgen van hun vrijwilligerswerk geconfronteerd waren. Want het zal je gebeuren dat de penningmeester er een rommeltje van maakt en jij als medebestuurder voor een half miljoen aansprakelijk gesteld kunt worden!

Nu werk ik ruim 20 jaar voor verenigingen en stichtingen, ben zelf ook bestuurslid en toezichthouder en heb ook zeker de nodige toestanden meegemaakt, maar aansprakelijkheidskwesties komen niet vaak voor. Nieuwsuur had best met wat cijfers de omvang van het gepresenteerde probleem kunnen onderbouwen. Dit item riep nu meer vragen op dan het beantwoordde. Laat je door mogelijke risico’s niet ontmoedigen om bestuurslid of toezichthouder te worden. Maar: “Let op uw saeck!”, zoals Valerius het zei.

Volgens de wet kun je inderdaad aansprakelijk worden gesteld voor “een onrechtmatige daad die hij/zij heeft gepleegd namens de vereniging”. Je moet er dan wel een ongelooflijke puinhoop van hebben gemaakt als bestuur, zeg ik altijd. Als er inderdaad onverantwoorde besluiten zijn genomen met ingrijpende gevolgen of als er sprake is van fraude, kun je je afvragen hoe het bestuur als geheel en alle controlemechanismen hebben gefunctioneerd. De redactie van Nieuwsuur stelde niet de vraag hoe bestuursleden in de beschreven situatie waren beland en welke boot ze in hun rol hadden gemist.

De boodschap van de uitzending was dat het door alle regeltjes allemaal veel te ingewikkeld is geworden voor verenigingsbesturen. Ik zal nooit beweren dat het simpel is, maar als ik kijk naar de database met alle regels op de website van de NOV (een koepel van vrijwilligersorganisaties), zie ik een lijst van zaken die nu eenmaal voor alle soorten organisaties gelden. Als je een vereniging daarvan zou uitzonderen, kun je voorzien dat die organisatievorm heel populair gaat worden. Inderdaad zijn veel regels ingesteld om fraude en malversaties te voorkomen en ze blijken vaak niet meer dan een schot hagel waar vooral de goedwillende burger last van heeft.

De regels waar elk bestuur aan moet voldoen betreffen zaken als registratie bij de Kamer van Koophandel en UBO, beheer van de financiën, privacybescherming en belastingwetgeving. Juist sportclubs zullen veel regeldruk ervaren, omdat zij voor hun activiteiten te maken hebben met randvoorwaarden als (betaalde) trainers, gebouwenbeheer, horeca, sponsoring, e.d. Daar komt zeker veel bij kijken. Maar juist sportclubs hebben behoorlijke koepelorganisaties, die veel doen aan verenigingsondersteuning. Zo’n lokaal bestuur hoeft niet het wiel uit te vinden.

De angst voor aansprakelijkheid is naar mijn idee niet nodig als je je goed laat informeren en weet dat zaken goed geregeld zijn. Advies: check statuten en reglementen regelmatig, leg afspraken vast en sta jaarlijks even stil bij het eigen functioneren. Zorg verder voor een bestuurdersaansprakelijkheids-verzekering. Laat verder niet toe dat bestuursleden op eigen doft besluiten kunnen nemen met grote risico’s, volg altijd de kwartaal- en jaarcijfers, stel vragen en blijf alert. Een bestuur dat werkt op basis van vertrouwen is belangrijk, maar laat het geen blind vertrouwen zijn. Het belang van de vereniging en haar leden staat altijd voorop.

Verenigingswerk is te zinvol en boeiend om niet te doen als je de capaciteiten daarvoor hebt. En gelukkig zijn er ondersteuningsbureaus die bij het regelwerk kunnen helpen.

Martina van den Dool